معرفي شغل پزشك

اگر علاقمند به علوم طبيعي و طبابت هستيد و مي خواهيد به مردم كمك كنيد، اين حرفه مي تواند براي شما ايده آل باشد. پزشك بيماران را ويزيت كرده، بيماري و عفونت را تشخيص داده و درمان مي كند. يك پزشك بايد دلسوز و مسؤليت پذير باشد. نياز است كه به افراد آرامش داده و اعتماد آنها را بدست آورد. برخي از آنها همچون پزشكان جراح بايد تحت فشار كار كنند و تصميمات سريع بگيرند.
 
بنابر تعريف پزشك در ويكي پديا : پزشك (به معناي دور كننده درد و بيماري) يا دكتر (در اصطلاح رايج) در دانش پزشكي كسي است كه به حرفهٔ پزشكي  يا طبابت، كه برگرداندن سلامت انسان به وسيلهٔ مصاحبه با بيمار، مطالعه، تشخيص و درمان بيماري يا آسيب ديدگي مي‌باشد، مي‌پردازد. اين معمولاً به دانش كافي آكادميك مانند آناتومي، فاماكولوژي ، فيزيولوژي و شناخت بيماري‌ها و درمان آن‌ها نياز دارد.

شما به عنوان يك پزشك در صورت حضور در بيمارستان يا درمانگاه، اغلب در گروهي كار مي كنيد كه شامل پرستاران، مامورين بهداشت، ماماها، مشاوران و كاركنان اداري است.
 
كار شما به صورت تمام وقت است. بسته به محل كارتان گاهي بايد به صورت شيفتي در شب ها و روز هاي تعطيل كار كنيد. البته امكان انجام كار پاره وقت نيز براي شما وجود دارد. اگر مطب شخصي داشته باشيد، ساعت كاري تان را خود شما تعيين مي كنيد. 
 
همچنين در كنار پزشكي مدرن، طب سنتي شاخه ديگري از پزشكي را رقم زده و امروز طرفداران خاص خود را دارد كه تعداد آنها نيز كم نمي باشد.

طب سنتي را مي توان به اين شرح تعريف كرد:

پزشكي سنتي يا طب سنتي (Traditional medicine)  زمينه‌اي پرقدمت و متنوع است، كه به توصيف و بررسي آن‌دسته از سيستم ها و دانش پزشكي مي‌پردازد، كه در طي سده‌هاي پيشين و قبل از دوران طب مدرن، در جوامع گوناگون بشري بوجود آمده‌است.

طب سنتي به دو بخش نظري و عملي تقسيم شده‌است كه طب نظري شامل: ۱. امور طبيعيه ۲. اسباب وعلل و ۳. دلايل و علايم مي‌باشد و طب عملي به سه بخش: ۱. تدابير ۲. دارو درماني و ۳. اعمال يدي تقسيم مي‌گردد.

پزشكي سنتي تنها روش درماني است كه در بر پايه مزاج شناسي استوار است. تغيير مزاج به گرمي، سردي، رطوبت و يا يبوست و متعاقب آن غلبه يك يا چند خلط از اخلاط چهارگانه و يا برعكس، به سبب تغذيه، روش زندگي، اقليم، سنّ، شغل، رفتار و... باعث خروج مزاج فرد از اعتدال شده و علائم آن بروز مي‌كند.

در ادامه اطلاعات كاملي در مورد وظايف، دانش و مهارت مورد نياز، تحصيلات لازم و نحوه ورود به شغل، بازار كار و فرصت هاي شغلي و ميزان درآمد پزشك و برخي از پزشكان معروف ايراني ارائه مي شود. 

وظايف پزشك

• تشخيص بيماري ها – به اين معنا كه پزشك بر اساس دانش خود كه از دانشگاه و مطالعه كتاب هاي تخصصي پزشكي به دست آورده و تجارب تشخيص ها و معالجه هاي قبلي نسبت به تشخصي بيماري مريض اقدام مي كند. در بسياري از اوقات براي تشخصي بيماري از آزمايشات پزشكي و عكس برداري نيز بهره مي گيرد.

• توصيه هاي درماني – گاهي ممكن است پزشك فارغ از تجويز دارو  تنها نسبت به ارائه توصيه هاي كلي اقدام نمايد.

• تجويز دارو – تجويز دارو از جمله وظايف تخصصي پزشك است و مسئوليت زيادي را براي پزشك به همراه دارد و بايد بسيار با دقت و در چارچوب قوانين و مقررات مربوطه توسط وي صورت پذيرد.

• انجام جراحي ها (در صورت داشتن تخصص مربوطه) – در صورتي كه يك پزشك داراي تخصص و مجوز انجام عمل جراحي باشد، عمل جراجي نيز انجام مي دهد.

• ارجاع بيمار به متخصصان ديگر براي آزمايش ها و تشخيص بهتر در صورت لزوم – پزشكان عمومي در برخي از  اوقات بعد از ويزيت اوليه بيمار خود، در صورتي كه از تشخيص خود اطينان كافي نداشته باشند او را به پزشكان متخصص و يا فوق تخصص معرفي مي كنند. گاهي اوقات نيز بيماري مراجعه كننده از حيطه تخصصي پزشك متخصص خارج است و براي تشخصي و درمان بهتر او را نزد متخصص مربوطه معرفي مي كند.

شما همچنين با كارهاي اجرايي مانند موارد زير سر و كار داريد:

• كمك گرفتن از ديگر حرفه هاي بهداشتي مانند فيزيوتراپيست ها و پرستاران

• مديريت و امور اداري مانند سازماندهي و كنترل پرستاران و كادر پزشكي درمانگاه يا بيمارستان، نوشتن نامه و گزارش و نگهداري سوابق بيمار

• آموزش هاي بهداشتي براي گروه هاي بيمار مانند زنان باردار، افراد سيگاري و افراد ديابتي

مهارت و دانش مورد نياز

• علاقه زياد به كمك به مردم

• روابط عمومي و مهارت شنيداري عالي – زيرا يك پزشك بايد به خوبي به حرف هاي بيمار گوش دهد تا اينكه بتواند درد بيمار را متوجه شده و بيماري را به درستي تشخصي دهد

• به روز بودن و آگاهي از آخرين دستاوردها و پيشرفت هاي حوزه پزشكي – زيرا داروها و روش هاي درماني مختلف به سرعت وارد  بازار پزشكي مي شود و در صورتي كه پزشك از آخرين دستاوردها و روش هاي درمان مطلع نباشد نمي تواند بهترين تجويز را نمايد

• دلسوزي، صداقت و حس مسئوليت

• توان آرامش دادن به افراد و بدست آوردن اطمينان و اعتماد به نفس آنها  مخصوصا در بيمارهاي خاص و سخت

• مهارت در معاينه بيماران و انجام  فرايندهاي پزشكي و كلينيكي

• تحمل فشار كاري زياد و تصميم گيريهاي سريع در شرايط خاص و بحراني

• مهارتهاي مديريتي – در صورتي كه مديريت بيمارستان، درمانگاه و يا بخشي از يك مركز پزشكي يا پژوهشي را در دست داشته باشند

• قابليت آموزش دادن و نظارت  بر كاركنان

تحصيلات لازم و نحوه ورود به شغل پزشكي

تنها فارغ التحصيلان رشته پزشكي مي توانند به اين شغل وارد شوند. البته براي ورود به حوزه هاي تخصصي مثل قلب، مغز و اعصاب و يا پوست گذراندن دوره هاي تخصصي در مقاطع بالاتر دانشگاهي الزامي است.
 

فرصت هاي شغلي و بازار كار پزشك

مكان هايي كه براي اشتغال پزشكان وجود دارند عبارتند از :

الف ) مطبهاي شخصي كه بر حسب تمايل پزشك و نياز منطقه در شهرها و روستاها داير مي‌گردد و پزشكان ويزيت مراجعان را در مطب ها انجام مي‌دهند.

ب ) بيمارستانها و درمانگاه هاي خصوصي و دولتي كه در آنها پزشكان به تشخيص و درمان بيماريهاي مراجعان خود مي‌پردازند.

ج ) مراكز بهداشتي و درماني شهري يا روستايي كه اغلب مديريت و سرپرستي اين مراكز به عهده پزشكان عمومي مي‌باشد و همچنين اين مراكز از پزشكان عمومي براي تشخيص، درمان و پيگيري بيماريها نيز استفاده مي‌نمايند.

د) در صورت علاقه به مباحث علمي و آموزش، پزشك مي تواند در دانشگاه ها و مراكز آموزش عالي تدريس كرده و در كنار آن به تحقيقات علمي نيز بپردازد. 

ه ) برخي از وزارت خانه ها، سازمان ها و شركت هاي دولتي مانند وزارت بهداشت و درمان، سازمان انتقال خون و ...

وضعيت شغل پزشكي عليرغم تصور همگان در شرايط خوبي نمي باشد. نسبت پزشكان به بيماران در شهرهاي بزرگ در حد اشباع مي باشد و صدور مجوز مطب محدودتر شده است. تعداد زيادي از پزشكان در اين شهرها بيكار بوده و يا از نظر درآمدي نيز در سطح متوسطي قرار دارند و حتي برخي به شغل هاي دوم (كه برخي حتي ارتباطي با تخصص شان ندارد) روي آورده اند. اين در حالي است كه هنوز در بسياري از شهرهاي كوچك و مناطق محروم از نبود پزشك رنج مي برند. اين موارد وضعيت نابسامان بازاركار پزشكي و توزيع نامتوازن پزشكان در ايران را نشان مي دهد.

در خصوص رفع اين مشكلات كارهاي مختلفي تاكنون صورت گرفته است. يكي از اصلي ترين آنها طرحي از سوي سازمان نظام پزشكي است كه پزشكان بيكار مي توانند از طريق سايت سازمان درخواست خود را ثبت و در عين حال از آخرين فرصت هاي شغلي موجود براي استخدام در سراسر كشور نيز آگاه شوند. به عبارتي اين سازمان پلي بين پزشكان بيكار و كارفرمايان برقرار كرده است. براي كسب اطلاعات بيشتر به سايت زير مراجعه كنيد:

سازمان نظام پزشكي كشور

وضعيت استخدام در برخي از كشورهاي جهان به شرح زير است :

آمريكا- پيش بيني ها نشان مي دهد ميزان استخدام پزشكان بين سال هاي 2010 تا 2020، 24 درصد رشد داشته باشد. در حالي كه متوسط اين رشد براي همه مشاغل 14 درصد مي باشد.

استراليا - در بازه زماني 5 سال گذشته ميزان رشد استخدام پزشكان رشد 124 درصدي داشته  و رشد بسيار زياد در آينده براي آن پيش بيني مي شود

ميزان درآمد پزشك

آمارها نشان مي دهد حدود 150 هزار پزشك در كشور وجود دارد كه گروه اندكي از آنها درآمد بالايي دارند و مرفه به حساب مي آيند. اما تعداد زيادي از آنها از نظر رفاهي در سطح متوسطي بوده و گاهي براي تامين هزينه‌هاي زندگي، مجبورند شغل دوم داشته باشند كه در برخي موارد اين شغل دوم، شغلي غير پزشكي است. 

پزشكان معمولا در بيمارستان ها، درمانگاه و مطب ها فعاليت دارند. درآمد معمول آنها نيز بسته به محل هاي كار آنها دارد، درآمد برخي فقط از مطب شخصي، برخي از بيمارستان و مطب و .... البته تعدادي از پزشكان در سازمان هاي دولتي مانند وزارت بهداشت، سازمان انتقال خون و ... استخدام مي شوند  كه دريافتي آنها مطابق با قوانين پرداخت هاي دولتي مي باشد.

معمولا اختلاف درآمد بين پزشك عمومي و پزشك متخصص زياد مي باشد. طبق جديد ترين اطلاعات بدست آمده حداقل درآمد يك پزشك عمومي در سال 93، 800,000 تومان و يك پزشك متخصص 10 تا 15 ميليون تومان مي باشد. اين اختلاف زياد در بسياري موارد پزشكان عمومي را وادار مي كند به سمت گرفتن تخصص بروند كه حال برخي از آنها موفق خواهند شد و برخي نه!

درآمد پزشك در برخي از كشورهاي جهان عبارتند از :

آمريكا - متوسط درآمد سالانه اين شغل بيش از 166.400 دلار و براي همه مشاغل 33.840 دلار در سال 2010 و مطابق با آخرين آمارها در سال 2013، بيش از 176.000 دلار بوده است.

استراليا - متوسط درآمد سالانه پزشكان108.000 دلار (قبل از كسر ماليات) مي باشد.

انگلستان - متوسط درآمد سالانه براي پزشكان تمام وقت بين 82.000 تا 124.000 دلار بوده و  پزشكان مستقل مي توانند بين 122.000 تا183.000 دلار درآمد داشته باشند.

شخصيت هاي مناسب اين شغل

INTJ اين تيپ شخصيتي در زمينه هاي فني تر حوزه سلامت موفق تر است. او مي تواند به طور مستقل و با حداقل دخالت ديگران كار كند. 

INTP اين تيپ شخصيتي حوزه رو به رشد پزشكي و سلامت را دوست دارد و ابن فرصت را پيدا مي كند كه با مفاهيم پيچيده و جديد روبرو شود. اگر اين شغل همراه با پژوهش و بررسي باشد، فرصت كاري مستقل و مطلوبي را براي اين تيپ شخصيتي فراهم مي كند.

ESTJ اين تيپ شخصيتي دوست دارد با چيزهاي ملموس و واقعي سر و كار داشته باشد. او مي تواند بر اساس استدلال هاي قياسي خود به علت و معلول ها پي برده و نتيجه گيري كند.

معرفي رشته پزشكي

ديباچه:

در حال حاضر، نظام آموزش پزشكي عمومي‌، شامل 4 دوره علوم پايه، فيزيوپاتولوژي، كارآموزي باليني و كارورزي باليني است .دوره علوم پايه دوره علوم پايه پزشكي 5 ترم تحصيلي است كه با اتمام آن،‌ دانشجويان مجاز به ورود به دوره بعدي(فيزيوپاتولوژي) هستند و پيش از ورود به دوره بعدي،‌ امتحان جامع علوم پايه پزشكي از تمام دانشجويان به طور سراسري و همزمان، توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در تمام دانشگاه‌هاي علوم پزشكي به عمل مي‌آيد و قبول‌شدگان،‌مجاز به ورود به دوره فيزيوپاتولوژي خواهند بود. اين امتحان، در بردارنده‌ي مباحث تدريس شده در دوره علوم پايه است.

درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل

دروس علوم پايه

بيوشيمي، بافت‌شناسي،، تشريح (نظري- عملي)، تشريح (آناتومي) (نظري ـ عملي)، فيزيولوژي(نظري ـ عملي)، ايمونولوژي(نظري)،اپيدميولوژي، روانشناسي، جنين‌شناسي، تغذيه، ژنتيك، زبان تخصصي، آسيب‌شناسي عمومي، انگل‌شناسي، ميكروب‌شناسي دوره فيزيوپاتولوژي اين دوره شامل 31 واحد درسي است كه دو ترم تحصيلي طول خواهد كشيد. در پايان اين دوره معدل دانشجو از دروس فيزيوپاتولوژي، بايد دست‌كم 12 باشد، در غير اين صورت دانشجو بايد درس‌هايي را كه در آنها نمره كمتر از 12 آورده است،‌ مجدداً بخواند. حداكثر مدت مجاز،‌در مراحل اول و دوم (علوم پايه و فيزيوپاتولوژي) 5 سال است. در پايان اين دو دوره دانشجوياني كه همه‌ي واحدها را با موفقيت بگذرانند، به دوره‌ي كارآموزي باليني راه مي‌يابند. بايد توجه داشت كه ملاك قبولي در امتحانات اين مرحله، كسب حداقل نمره 12 از 20 است؛ در حالي كه در دروس پايه، ملاك كسب نمره 10 از 20 مي‌باشد.

دروس فيزيوپاتولوژي

آسيب‌شناسي اختصاصي، فارماكولوژي، سيميولوژي، دوره‌هاي فيزيوپاتولوژي ارگان‌ها .دوره ‌كارآموزي باليني دانشجويان پزشكي در اين مرحله قادر هستند تا آموخته‌هاي خود را از دروس مختلف با يافته‌هاي باليني از بيماران بستري در بيمارستان‌ها تطبيق داده و با بهره‌گيري مناسب از روش‌هاي تشخيص آزمايشگاهي، بيماري را تشخيص دهند و اقدامات مناسب درماني را براي بيمار انجام دهند. اين دوره شامل 97 واحد درسي است كه در چهار بخش اصلي ارائه مي‌گردد و عمدتاً مسائل رايج در پزشكي عمومي را شامل مي‌شود كه عبارتند از داخلي، جراحي، زنان و كودكان. در ساير بخش‌ها كه بخش‌هاي فرعي محسوب مي‌شوند نيز بيماري‌هاي شايع در آنها آموزش داده مي‌شود. با توجه به اين مطلب، چهار رشته اصلي جراحي، داخلي، زنان و كودكان زمان بيشتري را به خود اختصاص مي‌دهند.

در دوره كارآموزي، دانشجويان بايد روش برخورد با بيمار، تهيه شرح حال بيمار و نحوه تشخيص و درمان را فرا بگيرند تا در دوره‌ بعدي - كارورزي- كه خود تصميم گيرنده خواهند بود، بتوانند به كمك بيماران بشتابند و تصميمات لازم را اتّخاذ نمايند. در دوره كارآموزي نمره قبولي در دروس عملي و نظري 12 است و معدّل كلّ دوره كارآموزي بايد بالاي 14 باشد و چنانچه كمتر از 14 باشد، بايد واحدهاي با نمره كمتر از 14 تكرار شود تا معدل كل به 14 برسد. در پايان اين دوره، دانشجويان قبل از ورود به دوره كارورزي در امتحاني به نام امتحان جامع كارورزي شركت مي‌نمايند و پس از قبولي به دوره كارورزي وارد مي‌شوند. چنانچه دانشجويي در امتحان مربوط قبول نگردد، حداكثر 4 مرتبه مي‌تواند در اين امتحان شركت نمايد.

دروس كارآموزي باليني

بيماري‌هاي اعصاب، بيماري‌هاي عفوني، كارآموزي داخلي، بيماري‌هاي جراحي، بيماري‌هاي ارتوپدي، بيماري‌هاي عفوني، كارآموزي جراحي، تاريخ و اخلاق پزشكي، بيماري‌هاي كودكان، پزشكي قانوني و مسموميت‌ها، فارماكولوژي باليني،‌ كارآموزي چشم،‌ كارآموزي پوست، كارآموزي بهداشت، كارآموزي بخش كودكان،‌ بهداشت، كارآموزي گوش و حلق و بيني، كارآموزي ارتوپدي. بيماري‌هاي زنان و زايمان، كارآموزي راديولوژي، بيماري‌هاي رواني، كارآموزي روانپزشكي.

دوره كارورزي باليني اين دوره آخرين مرحله آموزش پزشكي است و آن را دوره انترني نيز مي‌گويند. اين دوره 64 واحد درسي است و 18 ماه به طول مي‌انجامد. در دوره كارورزي،‌دانشجويان مسؤوليت معاينه‌ي بيماران و تشخيص و اقدامات درماني را در بيمارستان بر عهده خواهند داشت و آموخته‌هاي خود را در دوره‌هاي قبل به طور عملي انجام خواهند داد تا آماده پذيرش شغل پزشكي در جامعه شوند و بتوانند به طور مستقل به درمان بيماران بپردازند. در پايان اين دوره و قبل از فراغت از تحصيل، كارورزان بايد درس پايان‌نامه را كه 6 واحد درسي است، آغاز كنند.

دروس كارورزي باليني

كارورزي بخش جراحي، كارورزي بخش چشم، كارورزي بخش سوانح و سوختگي، كارورزي بخش ارتوپدي، كارورزي بخش ارولوژي، كارورزي بخش اطفال، كارورزي بخش بهداشت، كارورزي بخش گوش و حلق و بيني،‌ كارورزي بخش داخلي، كارورزي بخش زنان و زايمان، كارورزي بخش اورژانس، كارورزي بخش نفرولوژي، كارورزي بخش پوست، كارورزي بخش روانپزشكي .

توانايي‌هاي لازم

تصور بسياري از داوطلبان ورود به دانشگاه به خصوص داوطلبان علاقه‌مند به رشته پزشكي اين است كه دانشگاه مثل يك قيف برعكس است كه ورود به آن مشكل و خروج از آن بسيار ساده است. در حالي كه به گفته‌ دانشجويان اين رشته، يك دانشجوي پزشكي بايد آمادگي مطالعه، تحقيق و پژوهش را در حد بسيار گسترده و فراگير داشته باشد؛ يعني اگر دانشجو بسيار كوشا و علاقه‌مند نباشد و تنها براي عنوان "دكتري" وارد اين رشته شده باشد، حتي نمي‌تواند مدرك دكتراي عمومي خود را به دست بياورد. زيرا دوره پزشكي عمومي نسبت به رشته‌هاي ديگر، طولاني‌تر است و در طي اين مدت دانشجو بايد درس‌هاي متعدد، متنوع، حجيم و نسبتاً پيچيده و دشواري را مطالعه كند.

موقعيت شغلي در ايران

امروزه از گوشه و كنار مي‌شنويم كه براي فارغ‌التحصيلان پزشكي بازار كار مناسبي وجود ندارد. در حالي كه هنوز در بسياري از شهرهاي كوچك و مناطق محروم با كمبود پزشك مواجه هستيم. از سوي ديگر فارغ‌التحصيل پزشكي حتماً نبايد در مطب بنشيند و نسخه بنويسد، بلكه در زمينه پزشكي شغل‌هاي مختلفي هست كه مي‌توان انجام داد. براي مثال زمينه‌هاي تحقيقي بسياري در اين رشته وجود دارد. امّا متأسفانه تعداد فارغ‌التحصيلاني كه مايلند در اين زمينه كار كنند، بسيار انگشت‌شمار است.